Gemeente Amsterdam geeft het schilderij Bild mit Häusern van Wassily Kandinsky terug aan de erfgenamen van de Joodse eigenaren. Die zouden het in de Tweede Wereldoorlog onder druk van de Duitsers hebben verkocht.
Dylan van Bekkum 26 augustus 2021, 21:14
Het werk zal snel geretourneerd worden, zonder nieuwe tussenkomst van de Restitutiecommissie. Dat maken burgemeester Halsema en wethouder Meliani (Cultuur) donderdag bekend in een brief aan de gemeenteraad. Het schilderij hangt nu in het Stedelijk Museum, dat het schilderij kocht in 1940 op een veiling.
Drie erfgenamen van de oorspronkelijke Joodse eigenaren eisen het schilderij al sinds 2012 op. Volgens hen zijn Robert Lewenstein en Irma Klein – de oorspronkelijke eigenaren – onder druk gezet door de Duitse bezetters om het schilderij te verkopen. Het zou daarmee onder de brede definitie van roofkunst vallen. De Restitutiecommissie oordeelde in 2018 dat voor die stelling te weinig grond is. Bovendien oordeelde de rechter in 2020 dat het Stedelijk Museum het schilderij met recht in het museum mocht laten hangen.
Herstel van onrecht
Nu geeft gemeente Amsterdam het schilderij vrijwillig toch terug aan de erfgenamen. ‘Als stad hebben we een geschiedenis en daarmee een grote verantwoordelijkheid hoe om te gaan met het onrecht en het onherstelbare leed dat de Joodse bevolking is aangedaan in de Tweede Wereldoorlog’, schrijven Halsema en Meliani in de raadsbrief. ‘Gemeente Amsterdam heeft de morele plicht om hiernaar te handelen.’
Dat de gemeente nu wel overgaat tot teruggave en eerder niet, heeft volgens de bewindslieden te maken met het feit dat in 2018 een belangenafweging tussen de erfgenamen en de gemeente centraal stond en nu ‘het herstel van onrecht voor slachtoffers’.
Halsema en Meliani laten in de raadsbrief weten dat in ‘belang van herstel van onrecht’ en het feit dat de kwestie al zo lang speelt, de Restitutiecommissie niet meer tussen het teruggeven van het schilderij zal komen. De gemeente is in overleg met de erfgenamen om het schilderij ‘onmiddellijk’ terug te geven.
